Marmite — pokochasz czy znienawidzisz?

Czy też przywieźliście sobie z Wysp Brytyjskich Marmite, a w domu okazało się, że nie wiadomo, co z nim zrobić? Ja też nie. Ale słyszałam o takich przypadkach. 🙂

Pierwszy raz zetknęłam się z tym brunatnym, gęstym i lepkim smarowidłem, przeglądając bloga erVegan. Eryk polecał użycie tego specyfiku do podkręcenia sosu pieczeniowego. Niedługo po tym w sklepie Dealz natknęłam się na ciemny słoiczek z charakterystyczną żółto-czerwoną etykietą i postanowiłam go kupić.

1. Czym jest Marmite? + skład
2. Bez piwa nie ma Marmite
3. Jak się robi Marmite? + filmik
4. Drożdżowa familia + filmik
5. Z czym się to je?
   • pasta na kanapki
   • grillowane pieczarki
   • spaghetti
   • popcorn
   • tosty
   • dodatek
6. Are you a lover or a hater? + filmik
7. Jeszcze głodni? Coś do poczytania i obejrzenia

Czym jest Marmite?

Marmite to ciemna, gęsta pasta do smarowania o intensywnym, skoncentrowanym smaku. Przygotowuje się ją na bazie wyciągu drożdżowego.

Przyznam szczerze, że pierwsze wrażenie nie było najlepsze. Spróbowałam Marmite sauté wprost ze słoika i nie dość powiedzieć, że mną wstrząsnęło. Ale nie na tyle, by odesłać go do lodówki na wieczne zapomnienie.

Po pewnym czasie postanowiłam wykorzystać go do zamarynowania pieczarek na grilla. Nie wiedziałam, jaki będzie efekt. Okazało się, że grillowane grzyby smakowały wszystkim zgromadzonym wokół ognia i nie było śladu po tym trudnym smaku. Marmite po prostu idealnie dosmacza potrawy.

Tu znajdziecie pełny skład klasycznego Marmite. KLIK

wyciąg z drożdży (zawiera jęczmień, pszenicę, owies, żyto), sól, koncentrat soku z warzyw, witaminy (tiamina, ryboflawina, niacyna, wit. B12, kwas foliowy), naturalny aromat (zawiera seler)

Bez piwa nie ma Marmite

Justus von Liebig (1802-1873), niemiecki naukowiec, wpadł na pomysł wykorzystania drożdży piwowarskich, które namiętnie namnażają się przy produkcji browaru. Zauważył, że można je skoncentrować do postaci jadalnego ekstraktu drożdżowego. Jego odkrycie stało się podstawą do stworzenia Marmite.

W 1902 r. Marmite Food Company otworzyła małą fabrykę w Burton-on-Trent, tworzącą kontrowersyjne smarowidło, które (jak zapewniają hasła reklamowe) podzieliło Wielką Brytanię na jego miłośników i przeciwników.

Jak się robi Marmite?

Na tę niezwykłą pastę drożdżową rzekomo składa się „99% produktu ubocznego oraz 1% magii”. Co prawda ma w sobie sporo soli, ale mimo swojego alkoholowego pochodzenia nie zawiera żadnych procentów. Ponadto jest całkowicie roślinna i bogata w witaminy z grupy B (hejka, weganie!) oraz kwas foliowy (tak właśnie piwo może przysłużyć się kobietom w ciąży).

Marmite stanowiło element racji żywnościowych brytyjskich żołnierzy podczas dwóch wojen światowych oraz podczas ich stacjonowania w Kosowie w 1999 r.

Od ponad 120 lat metody produkcji niewiele się zmieniły. Producent zapewnia, że wszystko można zamknąć w kilku krokach: od odbioru drożdży z brytyjskich browarów i ich transportu do fabryki, przez proces koncentracji i przyprawiania, nieustanne smakowanie i analizowanie gotowego produktu po rozlewanie do kultowych słoiczków.

Technologia jego produkcji jest zrównoważona. Sama idea wiąże się z produktem ubocznym warzenia piwa. Dalszy proces przynosi odpadki, które stają się elementem paszy dla świń. A odparowana woda jest przekształcana w biogaz wykorzystywany w fabryce. Nic się nie marnuje – doskonały przykład produktu zero waste.

Poniżej możecie zobaczyć, jak to wszystko wygląda od środka.

Drożdżowa familia

Marmite nie jest sam na tym wielkim świecie. W różnych jego zakątkach można odnaleźć jego krewniaków. Na rynek australijski i nowozelandzki wypuszczono m.in. Promite i Vegemite. W Niemczech produkują Vitam-R, a w Szwajcarii — Cenovis.

Oryginalne brytyjskie smarowidło podkręca smak rozmaitych przekąsek — chipsów, serowych kąsków czy orzeszków. Bez problemu znajdziecie je w angielskich sklepach.

Ta drożdżowa pasta ma aktualnie kilka wersji. W ofercie znajdziecie crunchy z dodatkiem fistaszków, wariację o truflowym aromacie lub o mocniejszym, długo dojrzewającym smaku oraz opcję z obniżoną zawartością soli. Pojawiały się też edycje specjalne, np. aromatyzowana drożdżami z browaru Guinessa czy nieco patriotyczna z okazji jubileuszu królowej Elżbiety II.

Chcecie więcej? Zapraszam do newslettera!

Z czym się to je?

Do czego możecie je wykorzystać? W anglojęzycznej części Internetu znajdziecie masę przepisów na wykorzystanie Marmite. Ja podsuwam Wam kilka inspiracji tak, aby ten apetyczny Brytyjczyk mógł na stale zagościć w Waszych kuchniach. 😀

Żółta pasta słonecznikowa

Jest idealna na kanapki! Ma nieco serowy posmak i świetnie smakuje z ogórkiem małosolnym i koperkiem.

• 90 g ziaren słonecznika + 1 szkl. wody do namoczenia
• 4 łyżki nieaktywnych płatków drożdżowych
• 2 łyżki soku z cytryny
• 3/4 łyżeczki Marmite
• 1/4 łyżeczki cebuli w proszku
• 1/4 łyżeczki czosnku w proszku
• 1/2 łyżeczki musztardy sarepskiej
• 1 łyżeczka kurkumy
• 30 ml wody
• sól do smaku

Słonecznik namaczam w wodzie przynajmniej przez godzinę. Po tym czasie odcedzam go, przepłukuję i przesypuję do miski. Dodaję pozostałe składniki i blenduję na gładką masę. Przekładam do słoiczka i przechowuję w lodówce. Z podanych składników otrzymacie ok. 200g autorskiego drożdżowego smarowidła.

A jeśli macie ochotę na słodkie pasty kanapkowe, znajdziecie je tu, a gdy przyjdzie Was ochota na coś wytrawnego, zajrzyjcie tutaj.

Grillowane pieczarki

Taka marynata świetnie sprawdza się w przypadku niemal wszystkich warzyw, które trafią na ruszt. Rzekomo sama królowa brytyjska Elżbieta II gustowała w pieczarkach doprawionych Marmite.

• 500 g pieczarek
• 1-2 łyżki Marmite

Krótka lista składników nie wymaga długiego tłumaczenia. Pieczarki myję, większe przekrajam na połówki i wmasowuję w nie ekstrakt drożdżowy. Początkowo wydaje się to niewykonalne, ale po chwili smarowidło się rozrzedza i fantastycznie oblepia grzyby. Polecam zostawić je w takiej formie na kilka godzin przed grillowaniem lub pieczeniem.

Spaghetti jak u Nigelli Lawson

• 375 g makaronu typu spaghetti
• 50 g niesolonego masła
• 1 łyżka Marmite
• „parmezan” z orzechów, ser Džiugas albo klasyczny parmezan

Makaron gotuję zgodnie z instrukcją na opakowaniu. W międzyczasie rozpuszczam masło w rondelku, dodaję Marmite oraz 2-4 łyżki wody po gotowaniu makaronu. Ma powstać jednolity aksamitny sos. Gdy makaron będzie prawie gotowy, odcedzam go i mieszam z przygotowanym sosem. Danie posypuję obficie ulubionym serem albo orzechową posypką.

Popcorn inspirowany przepisem Jamiego Olivera

• 1 łyżka oleju, np. rzepakowego lub słonecznikowego
• 50 g ziaren kukurydzy
• 25 g masła
• 1 łyżeczka Marmite

W garnuszku rozgrzewam olej, wrzucam do niego kukurydzę i przykrywam. Delikatnie potrząsam garnkiem, by ziarna pokryły się tłuszczem. Prażę ziarna do momentu aż przestaną „strzelać”. Przekładam popcorn do miseczki.

W tym samym garnku rozpuszczam masło wraz z pastą drożdżową. Otrzymaną emulsją polewam gotowy popcorn, mieszam i podaję jako przekąskę.

Angielskie tosty

W składzie 3 brytyjskie klasyki – chleb tostowy, ser cheddar i Marmite. No i masło.

• 4 kromki chleba tostowego
• 2 łyżeczki masła
• 1-2 łyżeczki Marmite
• 2 garści cheddara
• 1 łyżka masła klarowanego (ghee)

Masło mieszam z pastą drożdżową i smaruję nim wszystkie kromki. Dwie z nich posypuję obficie tartym serem, przykrywam pozostałymi kromkami i wrzucam na patelnię, gdzie już skwierczy masło klarowane. Obsmażam tosty z obu stron na rumiano. Zdejmuję z patelni, przekrawam na pół i podaję z czymś zdrowym i zielonym. 🙂

Smakowita treść? Podzielcie się nią na Insta lub FB!

• Instagram
• Facebook

Dodatek

Pewnie zwróciliście uwagę, że w większości tych przepisów pojawia się dodatek masła. A to wszystko dlatego, że ta drożdżowa pasta jest niezwykle lepka i gęsta i nieraz trudną z nią pracować. Tłuszcz ma na celu ułatwienie tej współpracy. Innym sposobem na obejście tego problemu jest zakup pasty w plastikowej buteleczce do wyciskania.

Pamiętajcie, że ten produkt możecie zastosować również jako bazowe smarowidło na kanapki oraz jako uzupełnienie do sosów, zup i gulaszy oraz marynat. Wszędzie tam, gdzie potrzebujecie umamicznego kopa, Marmite stanie na wysokości zadania.

Are you a lover or a hater?

Sprawdźcie sami, czy zaliczacie się do zwolenników czy przeciwników Marmite! Niektórzy zapewniają, że nawet drożdżowy sceptyk, może stać się największym miłośnikiem tej pasty. Oto dowody:

Tę smakowitą pastę drożdżową znajdziecie, m.in. na Allegro, Amazonie oraz stacjonarnie, np. w sklepach Dealz lub Kuchnie Świata.

Jeszcze głodni?

Tu znajdziecie drożdżowe artykuły i filmiki! KLIK

1. Baldwin J., Marmite: the quintessentially British brand… made by a migrant, https://www.migrationmuseum.org/marmite-the-quintessentially-british-brand-made-by-a-migrant/, [dostęp 12/03/2024].
2. Cheese & Marmite Mini Ciabatta, https://www.starbucks.co.uk/menu/product/4597, [dostęp 12/03/2024].
3. Jamie Oliver’s Allotment Cottage Pie with Root Veg, Porcini Mushrooms, Marmite and Crispy Rosemary, https://thehappyfoodie.co.uk/recipes/jamie-olivers-allotment-cottage-pie-with-root-veg-porcini-mushrooms-marmite-and-crispy-rosemary/, [dostęp 12/03/2024].
4. Learn why Marmite was sent to troops during World War One, https://www.youtube.com/watch?v=lBLpR0Xu7xg, [dostęp 12/03/2024].
5. Marmite, [w:] https://dictionary.cambridge.org/dictionary/english/marmite, [dostęp 12/03/2024].
6. Marmite, https://indestructiblefood.com/marmite/, [dostęp 12/03/2024].
7. Marmite, https://madeupinbritain.uk/Marmite#hn_Feeding_the_Troops, [dostęp 12/03/2024].
8. Marmite: Americans wonder what’s all the fuss over divisive British spread? https://www.theguardian.com/lifeandstyle/2016/oct/13/what-is-marmite-british-food-spread-tesco, [dostęp 12/03/2024].
9. Marmite: How the Queen enjoys the controversial spread – Royal Recipe, https://www.express.co.uk/life-style/food/1514566/queen-elizabeth-ii-royal-recipe-marmite-mushrooms, [dostęp 12/03/2024].
10. Marmite 'Ma’amite’ by DDB UK, https://www.campaignlive.co.uk/article/marmite-maamite-ddb-uk/1132386, [dostęp 12/03/2024].
11. Marmite Popcorn, https://www.jamieoliver.com/recipes/uncategorised-recipes/marmite-popcorn/, [dostęp 12/03/2024].
12. Marmite production – STEM club resource, https://www.youtube.com/watch?v=mY7Cg1xukgQ, [dostęp 12/03/2024].
13. Marmite: Ten things you’ll love/hate to know https://www.bbc.com/news/uk-13541148, [dostęp 12/03/2024].
14. Oficjalna strona [dostęp 12/03/2024]:
    1. ASDA, https://groceries.asda.com/search/MarmiteMarmite z Wielkiej Brytanii, https://www.marmite.co.uk/Marmite z Nowej Zelandii, https://marmite.co.nz/Swiss House, https://swisshouse-shop.com/index.php/catalogsearch/result/?cat=&q=cenovisThe Australian Food Shoop, https://theaustralianfoodshop.com/product/promite-spread-290g/Vitam-R, https://www.vitam.de/en/Vegemite, https://vegemite.com.au/
    1. Waitrose,  https://www.waitrose.com/ecom/shop/search?&searchTerm=marmite
15. Spaghetti with Marmite, https://nigella.com/recipes/spaghetti-with-marmite, [dostęp 12/03/2024].
16. The history of Marmite, https://www.marmitemuseum.co.uk/marmite-history/, [dostęp 12/03/2024].
17. The Weird and Wonderful Editions of Marmite, https://www.campus.sg/the-weird-and-wonderful-editions-of-marmite-campus-sg/, [dostęp 12/03/2024].
18. What 'Black Magic’ goes into making Marmite? | Food Unwrapped, https://www.youtube.com/watch?v=RzESZaeT0qc, [dostęp 12/03/2024].
19. Wheeler A., Pantry Essentials: All About Marmite and Other Yeast Extracts, https://www.seriouseats.com/pantry-essentials-all-about-yeast-extract-marmite-vegemite, [dostęp 12/03/2024].
20. Vegemite, https://indestructiblefood.com/vegemite/, [dostęp 12/03/2024].